İş yerlerinde mevcut olan tehlikeleri veya dışarıdan gelebilecek olan tehditlerin belirlenmesi ve bunların riske dönüşme olasılıklarını değerlendirerek alınabilecek kontrol tedbirlerinin kararlaştırılmasını amaç edinir. Kısaca “risk analizi” riskleri kabul edilebilir düzeye çekecek faaliyetleri değerlendirme ve kontrol etme mekanizmasıdır. “Risk değerlendirmesi” yaparken tehlikenin kaynağı, doğabilecek aksaklıklar ve tehlikenin olma olasılığı hesaplanmalıdır.
“Risk analizi” yaparken kaza ve tehlike olguları çok dikkatle incelenmelidir. Tehlike, yapılan işte kontrolün kaybedildiği durumdur. Tehlike ise kazaya, kontrolün kaybedilmesine neden olan ana olaylardır.
İş yerinde “risk analizi” yapmak çok karmaşık bir olay değildir. Üstelik mevcut iş yerinde olabilecek kazaları ve tehlikeleri en iyi iş veren bilir. “Risk değerlendirmesi” yaparken şu beş basit adım takip edilmelidir:
1.Tehlikelerin belirlenmesi
İlk olarak çalışma ortamında çalışana, ürünlere ve teçhizatlara nelerin zarar verebileceği saptanmalıdır.
2.Tehlikelerin değerlendirilmesi
Tehlikeler belirlendikten sonra, bu tehlikeler için değerlendirme yapılır, hangileri için ne tür önlemler alınacağı saptanır ve hangileri için risk derecelendirilmesi yapılması gerektiği belirlenir.
3.Risklerin derecelendirilmesi
Bir önceki adımda risk derecelendirilmesi yapılmasına karar verilen tehlikeler için her biri için tek tek risk ağırlık oranı belirlenir ve tehlikeler önem sırasına konur.
4.Kontrol önlemlerinin uygulanması
Önceki adımlarda belirlenen ve önlemleri belirlenen tehlikelerin önlemleri hemen alınır ve bir daha ortaya çıkmaması için kontrol mekanizmaları geliştirilir. Bu süreç biraz maliyetli ve zaman alacak bir adımdır.
5.Denetim, izleme ve gözden geçirme
İşyerinde uygulanan risk yönetiminin tüm aşamaları ve uygulanması düzenli olarak denetlenir, izlenir ve aksaklık gösteren yönler gözden geçirilir.
“Risk değerlendirmesi” yapma sonucunda işverenin elde edeceği kazançlar ise;
- Tehlike ve riskleri önceden sezebilme ve bunlara önlem alabilme.
- Çevreye karşı saygınlık kazanma.
- İstenmeyen kazalarda maddi ve manevi kayıplara sebebiyet verilmeme.
- Çalışanlara güvenli bir çalışma ortamı sağlama.
- Sorumluluk ve görevlerin doğru paylaşımı.
olarak sıralanabilir.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nun 10. maddesi gereği, iş sağlığı ve güvenliği için “risk değerlendirmesi” yapmak veya yaptırmak zorunlu hale gelmiştir. Bu yükümlülük tüm işverenler için bir zorunluluktur. Aksi halde “risk değerlendirmesinin” yapılmadığı tespit edildiğinde, aynı yasanın 26. Maddesi gereği “risk değerlendirmesi” yapmayan veya yaptırmayan işverene cezai işlem uygulanır.